"Μεταξύ δυο γεγονότων που δεν είναι τόσο απομακρυσμένα το ένα από το άλλο, υπάρχει στη γενική θεωρία όπως επίσης και στην ειδική θεωρία της σχετικότητας, μια μετρήσιμη σχέση που λέγεται «διάστημα» που εμφανίζεται να είναι η φυσική πραγματικότητα, της οποίας η πάροδος του χρόνου και η απόσταση στο χώρο είναι, δυο, περισσότερο ή λιγότερο μπερδεμένες αναπαραστάσεις. Μεταξύ δυο ορισμένων γεγονότων δεν υπάρχει μόνο ένα ορισμένο διάστημα. Αλλά μόνο ένας τρόπος μετακίνησης υπάρχει από ένα γεγονός σε ένα άλλο, που κάνει το άθροισμα των μικρών διαστημάτων κατά μήκος του δρόμου αυτού μεγαλύτερο από οποιουδήποτε άλλου δρόμου.Αυτός ο δρόμος λέγεται «γεωδαισιακή» και είναι ο δρόμος που θα διαλέξει το σώμα αν αφεθεί ελεύθερο. [...]''
Σαν συνέπεια των παραπάνω, "θεωρήματα που συνηθίζονταν να αποδεικνύονται με συλλογισμούς έγιναν είτε συμβάσεις είτε προσεγγιστικές αλήθειες που επαληθεύονται με παρατήρηση.
Είναι ένα περίεργο γεγονός- του οποίου η σχετικότητα δεν είναι το μόνο παράδειγμα- το ότι καθώς το λογικό βελτιώνεται, οι ισχυρισμοί του για την αποδεικτική του δύναμη μεγαλώνουν όλο και λιγότερο. Η λογική συνηθιζόταν να νομίζεται ότι μας διδάσκει πώς να βγάλουμε συμπεράσματα· τώρα μας διδάσκει μάλλον πώς να μη βγάζουμε συμπεράσματα. Τα ζώα και τα παιδιά είναι τρομερά επιρρεπή σε εξαγωγή συμπερασμάτων. Ένα άλογο μένει έκπληκτο αν πάρουμε μια ασυνήθιστη (γι αυτό) στροφή. Όταν οι άνθρωποι άρχισαν αν συλλογίζονται, προσπάθησαν να δικαιολογήσουν τα συμπεράσματα που είχαν οδηγηθεί σε προηγούμενους καιρούς. Ένα μεγάλο μέρος «άσχημης» φιλοσοφίας κι επιστήμης προέκυψε από αυτή την προδιάθεση. «Μεγάλες αρχές» όπως η «ομοιομορφία της φύσης», ο «νόμος της παγκόσμιας αιτιότητας» κι πολλά άλλα, είναι προσπάθειες να στηρίξουν την πίστη μας, ό,τι δηλαδή είχε συμβεί συχνά πριν θα συμβεί και πάλι, πράγμα που δεν είναι καλύτερα θεμελιωμένο από την πίστη του αλόγου ότι θα πάρουμε τη στροφή που συνήθως παίρνουμε. Δεν είναι πλέον εύκολο να δούμε τι είναι αυτό που θα αντικαταστήσει αυτές τις ψευτο-αρχές στην άσκηση της επιστήμης· ίσως η θεωρία της σχετικότητας μας δίνει μια φευγαλέα ματιά στο είδος των πραγμάτων που μπορεί να περιμένουμε [...]
Η κατάρρευση της έννοιας του χρόνου που τα αγκαλιάζει όλα, όπου όλα τα γεγονότα στο σύμπαν μπορούν να χρονολογηθούν, πρέπει να επηρεάζει μακροπρόθεσμα την οπτική μας πάνω σε έννοιες όπως αίτιο κι αποτέλεσμα, εξέλιξη και πολλά άλλα. Παραδείγματος χάριν, το ερώτημα αν, συνολικά, υπάρχει εξέλιξη στο σύμπαν, εξαρτάται από το πώς θα επιλέξουμε να μετρήσουμε το χρόνο. Αν διαλέξουμε ένα ρολόι εκ των πολλών που δουλεύουν το ίδιο καλά, πιθανότατα να διαπιστώσουμε ότι το σύμπαν προοδεύει τόσο γρήγορα όσο κι ένας αισιόδοξος Αμερικάνος πιστεύει ότι αυτό κάνει· αν διαλέξουμε ένα άλλο από αυτά τα ρολόγια, μπορεί να συμπεράνουμε ότι το σύμπαν πάει από το κακό στο χειρότερο τόσο γοργά όσο ακόμα κι ο πιο μελαγχολικός Σλάβος θα μπορούσε να φανταστεί. Έτσι, η αισιοδοξία κι η απαισιοδοξία δεν είναι ούτε σωστές ούτε λάθος, εξαρτώνται μόνο από το ποιο ρολόι θα διαλέξεις [...]"
Bertrand Russell, Το αλφάβητο της Σχετικότητας (The ABC of Relativity), 1925
επανέκδοση: εκδ. Επιμόρφωση,
μετάφραση: Πάνος Νοτόπουλος,
συμπληρωματική μετάφραση: Γιώργος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου